Praca przed monitorem, długotrwałe oglądanie telewizji, zanieczyszczone powietrze, niezdrowy sposób odżywiania, stres, palenie papierosów, alkohol narażają nasze oczy na obciążenia i możliwość powstawania różnorodnych uszkodzeń. Na ciężką postać AMD (zwyrodnienie plamki żółtej) co roku zapada w Polsce 20 tys. osób !Zawarte w żółtych i ciemnozielonych warzywach i owocach barwniki roślinne z grupy karotenoidów - luteina i zeaksantyna - mogą zmniejszać ryzyko powstawania AMD, które jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku - informuje pismo "Archives of Ophthalmology". W badaniach naukowców z National Eye Institute, National Institutes of Health oraz Department of Health and Human Services w Bethesda wzięło udział ponad 4500 osób. Poddani badaniu mieli ocenianą siatkówkę a także wypełniali m.in. formularze dotyczące diety. Na podstawie wyników oceniono, że osoby spożywające luteinę i zeaksantynę były mniej narażone na zachorowanie na AMD.
Zeaksantyna współdziałając z luteiną, działa dwutorowo, ponieważ wiąże wolne rodniki i zmniejsza niedotlenienie (efekt antyoksydacyjny) oraz pochłania energię fali światła niebieskiego i tym samym chroni oko przed fotochemicznym uszkodzeniem.
Naturalnym źródłem zeaksantyny są zboża (głównie kukurydza), zielony groszek, jarmuż i szpinak a także szafran. Luteina występuje przede wszystkim w zielonych warzywach liściastych np. szpinaku, sałacie i liściach selera a także żółtku jaj. Badania kliniczne wykazują, że dieta bogata w te produkty zwiększa zawartość pigmentu w plamce żółtej chroniąc oczy.
Już nasze prababcie zachęcały do jedzenia marchewki dla poprawy wzroku. Współczesne badania potwierdziły, że istotnie ma to uzasadnienie naukowe ze względu na obecność w tym warzywie beta karotenu. Beta karoten jest naturalnym żółtym barwnikiem występującym m.in. w owocach i warzywach. Jest on przekształcany w organizmie w witaminę A niezbędną do syntezy rodopsyny - światłoczułego barwnika, dzięki któremu możliwe jest widzenie o zmierzchu i w złych warunkach oświetleniowych. Witamina zwiększa także produkcję śluzu, który chroni i nawilża oko. Beta-karoten wychwytuje też uszkadzające komórki wolne rodniki.
Doskonałymi źródłami beta karotenu są poza marchwią także dynie, pomidory, morele, brzoskwinie, nektarynki, melony, mango. W warzywach takich jak szpinak, kalafior, brokuły, sałata, cykoria, włoska kapusta, jarmuż beta karoten jest maskowany przez obecność zielonego barwnika – chlorofilu.
Jednym z najcenniejszych owoców, które chronią nasze oczy są czarne jagody (borówka czernica). Duża zawartość antocyjanów, (czyli barwników) powoduje, że są one bardzo skutecznymi antyoksydantami.
Odwary z owoców borówki czarnej stosowane są od dawna w leczeniu chorób oczu i siatkówki oka, m.in. w retinopatiach, krótkowzroczności, i obniżonej fotowrażliwości siatkówki – również w tzw. „kurzej ślepocie”. Działanie to przypisywane jest właśnie antocyjanom, które reagując z kolagenem uszczelniają ściany naczyń włosowatych, szczególnie gałki ocznej, zmniejszają jej przepuszczalność i łamliwość. Potwierdzają to Morazzoni i Bombardelli w swoich badaniach.
Wyciąg z czarnej jagody sam lub w powiązaniu z bata-karotenem i witaminą E podany pacjentom wywołał u dużej liczby ochotników polepszenie widzenia nocnego, szybszą adaptację do ciemności i szybsze przywrócenie ostrości widzenia wraz z ekspozycją na błysk jasnego światła.
Karotenoidy są dość trwale związane z komórkami roślinnymi, dlatego aby zwiększyć ich przyswajalność należy poddać warzywa obróbce termicznej. Najlepiej gotować na parze lub szybko poddusić na odrobinie masła.
Grzegorz Kalina
Preparaty poprawiające jakość widzenia znajdą Państwo w naszym SKLEPIE